Melâmilik; 'Ben hiçim Allah var' demektir. Melâmi nefsini yenendir. Eskiden Anadolu' da tarikat şeyhleri gurur ve kibire kapılınca onlara muhalif olarak kurulmuş bir tarikattir melâmilik. Melâmilik tüm dünya nimetlerinden vazgeçerek, kendini kınayıp kınatarak, her türlü şan şöhret itibardan ve mevkiden vazgeçerek yaşamayı seçmek ve bu yoldan geçerek olgunlaşmaya çalışmak yoludur.
Melâmilik varılacak nokta değil, o noktaya varmak için geçilen kapıdır. Melâmet hırkası ise; ibadet de gizli kabahat de inanç da formatında bir anlayışa meyil vermislerdi. Dışardan gözlemlendiğinde kimsenin, bu anlayışa bağlı insanların Allah yolunda bir yaşam sürdüklerini anlaması mümkün değildi. Zira, böylesi bir imaj için kendilerince hal ve hareketler geliştirmişlerdi. Misal, yasak emirleri yapar görünmek gibi. İşte melâmet hırkası da kendini gizlemek için giyildiği varsayılan imgesel bir hırkadır.
